فریدریش هولدرلین

فریدریش هولدرلین
هولدرلین در ۱۷۹۲
نام اصلی	یوهان کریستین فریدریش هولدرلین
زاده	۲۰ مارس ۱۷۷۰ لاوفن آم نکا، دوک‌نشین وورتمبرگ، امپراتوری مقدس روم
درگذشته	۷ ژوئن ۱۸۴۳ (۷۳ سال) توبینگن، پادشاهی وورتمبرگ، کنفدراسیون آلمان
پیشه	شاعر
ملیت	آلمانی
دانشگاه	دانشگاه توبینگن (۱۷۹۳–۱۷۸۸) دانشگاه ینا (۱۷۹۵)
سبک نوشتاری	رمانتیسم، ایدئالیسم آلمانی، کلاسیسیسم، شعر غنایی
امضا

یوهان کریستین فریدریش هولدرلین (به آلمانی: Johann Christian Friedrich Hölderlin) (زاده ۲۰ مارس ۱۷۷۰ - درگذشته ۷ ژوئن ۱۸۴۳) شاعر آلمانی و از شخصیت‌های برجسته جنبش رمانتیسم بود. هولدرلین همچنین در تکوین ایدئالیسم آلمانی نقش داشت و بر اندیشه فیلسوفانی مثل هگل و شلینگ تأثیر گذاشت.

هولدرلین را شاعر فیلسوفان نام نهاده‌اند.

اندیشه

گئورگ لوکاچ، معتقد است هولدرلین در سیطره درک و دریافت منتقدان فاشیست (منتسب به حزب ناسیونال سوسیالیست آلمان) نبوده و جایگاه واقعی او در کنار هگل و در طلیعه تفکر دیالکتیکی و در نسبت با انقلاب فرانسه و سیر تحول بورژوازی است. هولدرلین نقش بسیار مؤثری در شکل‌دادن به روش دیالکتیکی داشت؛ او نه فقط دوست شلینگ و هگل بود بلکه همسفر فلسفی‌شان نیز بود. در شعر هولدرلین، سرنوشت‌های فردی و اجتماعی در طلب هماهنگی تراژیکی می‌سوزند که به ندرت به دست می‌آید.

پیشینه

ساختمان زرد رنگ که به نام برج Hölderlinturm مشهور است، محل سکونت فریدریش هولدرلین در شهر توبینگن، به مدت زمان ۳۶ سال (نیمی از عمرش) بوده‌است.

فریدریش در نُه سالگی ناپدری مهربانش را از دست داد. مادر باورمندش می‌خواست حتماً او را یک کشیش بار آورد و از ۱۴ سالگی به اجبار به مرکزی دینی در شهر توبینگن رفت. در آنجا وی با هگل و شلینگ نشست‌های کتابخوانی می‌گذاشتند و آثار انتقادی شیلر و کانت را می‌خواندند.

۲۶ ساله بود که به عنوان معلم و مربی فرزندان سوزته گونتارد (Susette Gontard) که یک سال از خودش بزرگتر بود، استخدام و در دم عاشق او شد. هولدرلین پس از رمان «هیپریون» (Hyperion)، منظومه «دیوتیما» (Diotima) را به یاد و افتخار سوزته گونتارد نوشت که هر دو از آثار بی‌مانند و ماندگار ادبیات آلمانی به‌شمار می‌آیند. بی‌گمان مرگ ناگهانی سوزته در افسردگی و پریشانی حال شاعر حساس کم‌تاثیر نبود. ۳۶ ساله بود که او را به آسایشگاه روانی بردند ولی پس از دو سال از آنجا رها شد. ارنست تسیمر (Ernst Zimmer) درودگری در شهر توبینگن و شیفته شعرهای هولدرلین، شرایطی در خانه خود فراهم آورد تا شاعر بتواند تا پایان عمرش در آنجا زندگی کند. امروزه آن خانه موزه هولدرلین است. فریدریش هولدرلین در ۷۳ سالگی در توبینگن درگذشت. هولدرلین شعری دربارهٔ مرگ افسانه‌وار امپدوکلس نوشته‌است که همچنان یک بازی ناتمام شعری است.

یادبود فردریش هولدرلین در لافن ام نکار

آثار ترجمه‌شده به فارسی

• گوشه‌نشین در یونان هیپرپون، فریدریش هلدرلین، محمود حدادی (مترجم)، ناشر: نیلوفر، ۱۳۹۱
• شعر و شهود: تفسیر هفتاد اثر تغزلی آلمانی، محمود حدادی (گردآورنده)، ناشر: پژواک کیوان
• نیتِ خیر: ترجمهٔ بیژن الهی، ناشر: نشر بیدگل
• آنچه می‌ماند، محمود حدادی (مترجم)، ناشر: نیلوفر، ۱۳۹۳

منابع

• آبادی، اسکندر: تقویم روز آلمان: ۲۰ مارس ۱۷۷۰: شاعری در حسرت کودکی. در دویچه‌وله فارسی. تاریخ ۲۰٫۰۳٫۲۰۱۶.
• ماهنامه ادبیات، هنر، علم و فرهنگ، سال اول، آذر ۱۳۹۴.

پیوند به بیرون

• کارهای Friedrich Hölderlin در پروژه گوتنبرگ
• آثار نوشته‌شده یا دربارهٔ فریدریش هولدرلین در بایگانی اینترنت
• Selected Poems of Hölderlin – English translations
• Poems by Friedrich Hölderlin – English translations
• Selective list of Hölderlin's poems in German, with linked texts – contains most of his major finished poems up to 1804, but not complete
• Friedrich Holderlin (1909). Gedichte (به آلمانی). Jena: Eugen Diederichs.
• Friedrich Holderlin (1911). Hyperion (به آلمانی). Jena: Eugen Diederichs.
• Friedrich Holderlin (1911). Empedokles (به آلمانی). Jena: Eugen Diederichs.